ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ

Ορισμός και επιδημιολογικά στοιχεία

Ο όρος οσφυαλγία σημαίνει πόνο στην οσφύ (οσφύς + άλγος). Ο πόνος της μέσης ή οσφυαλγία περιγράφηκε για πρώτη φορά στην αρχαία Αίγυπτο πριν από 5000 χρόνια. Αποτελεί ένα περίπλοκο ιατρικό πρόβλημα, με μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο. Εμφανίζεται με αυξημένη συχνότητα στις αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες και εμπλέκει πολλούς αιτιολογικούς παράγοντες όπως βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς, οι οποίοι επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την εξελικτική πορεία του και τα θεραπευτικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με ερευνητές το 50-80% των ενηλίκων θα βιώσουν οσφυαλγία κάποια στιγμή της ζωής τους, το 40% έχουν οσφυαλγία ανά έτος.

Aνατομία Ο.Μ.Σ.Σ

Οι οσφυϊκοί σπόνδυλοι είναι πέντε και τα σώματά τους είναι μεγαλύτερα σε σχέση με τους υπόλοιπους σπονδύλους. Κάθε σπόνδυλος αποτελείται από το σώμα του σπονδύλου, το σπονδυλικό τρήμα απ'όπου περνάει ο νωτιαίος μυελός και τα τόξα του σπονδύλου,την ακανθώδη απόφυση στο πίσω μέρος του σπονδύλου και τέλος τις 2 εγκάρσιες αποφύσεις δεξιά και αριστερά απ'το σπονδυλικό τρήμα (εικόνα 1.).To σπονδυλικό σώμα έχει σχήμα σχεδόν κυκλικό και 2 επιφάνειες την άνω και την κάτω που χρησιμεύουν για την πρόσφυση των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

Για να είναι δυνατή η κίνηση μεταξύ των σπονδύλων χωρίς να "τρίβονται" ο ένας πάνω στον άλλο (π.χ., όταν θέλουμε να σκύψουμε), ανάμεσά τους υπάρχει ένα "μαξιλαράκι", ο μεσοσπονδύλιος δίσκος. Κάθε μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από 2 τμήματα από τον πηκτοειδή πυρήνα που βρίσκεται στο κέντρο του και από τον ινώδη δακτύλιο που περιβάλλει τον πυρήνα.

 

Εικόνα 1: Εικόνα ενός τυπικού οσφυικού σπονδύλου από πάνω, απεικόνηση κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου
Στο πίσω μέρος των σπονδύλων υπάρχει ο νωτιαίος μυελός που σταματάει στο επίπεδο του πρώτου οσφυικού σπονδύλου, από τον νωτιαίο σάκο (που περιέχει τον νωτιαίο μυελό) και στα πλάγια των σπονδύλων ξεκινούν τα οσφυικά νέυρα ένα από αριστερά κι ένα από δεξιά. (εικόνα 1.).
Κάτω από το 01 επίπεδο ο νωτιαίος σάκος περιέχει τις οσφυικές νευρικές ρίζες αλλά και τις ιερές νευρικές ρίζες που όλες μαζί καλούνται ιππουρίδα,σε περίπτωση πίεσης της ιππουρίδας έχουμε τη λεγόμενη ιππουριδική συνδρομή.

Εικόνα 2 (αριστερά): Τα στάδια εκφύλισης του δίσκου: φυσιολογικός δίσκος, εκφυλισμένος δίσκος, δίσκος με πρόπτωση, δίσκος με κήλη και τέλος εκφυλισμένος δίσκος με εμφάνιση οστεόφυτων

Εικόνα 3 (δεξιά): Απεικόνηση του εσωτερικού του μεσοσπονδύλιου δίσκου σε φυσιολογική μορφή (Α) , με προβολή υλικού του δίσκου (Β) και τέλος με κήλη δίσκου (C)

Συμπτώματα

Η οσφυαλγία μπορεί να προκαλέσει πόνο στην οσφύ όπως λέει και το όνομα της αλλά και συμπτώματα στο πόδι (σε ολόκληρο το κάτω άκρο) όπως πόνο, μούδιασμα, αίσθηση καψίματος, διαταραχές στην αίσθηση και σε σύνδρομο ιππουρίδας διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος.

Αιτιολογία

Αιτιολογία είναι ο τραυματισμός ή η εκφύλιση (λόγω γήρανσης ή αυξημένων φορτίων). Τα ερεθίσματα του πόνου μεταφέρουν πληροφορίες απ'όλους τους ιστούς οι οποίοι περιέχουν νεύρωση Οι δομές αυτές είναι οι μυς της περιοχής, οι τοπικοί σύνδεσμοι, η σκληρά μήνιγγα, το επιθήλιο των αγγείων, οι νευρικές ρίζες, πιθανόν τα σπονδυλικά σώματα, οι θύλακοι των ζυγοαποφυσιακών αρθρώσεων (οι αρθρώσεις των facet στο πίσω μέρος των σπονδύλων όπου αρθρώνεται ο άνω σπόνδυλος με τον πάνω και από τις 2 μεριές) και το εξωτερικό 1/3 των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

Η εμφάνιση της οσφυαλγίας μπορεί να επηρρεάζεται από 3 ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:
1. Στάση: Η παρατεταμένη καθεστηκυία στάση αυξάνει την ενδοδισκική πίεση αυξάνοντας την προδιάθεση για την δημιουργία δισκικής προβολής (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου). Οι περισσότεροι άνθρωποι καθόμαστε σε κάμψη (καμπουριαστοί ή/και σκυμμένοι) ενώ αντίθετα την κίνηση της έκτασης την κάνουμε ελάχιστες φορές την ημέρα.

2. Ψυχο-κοινωνικοί παράγοντες: Έχει βρεθεί πως το αυξημένο άγχος, η κατάθλιψη ή τα ψυχολογικά- συναισθηματικά προβλήματα συνδέονται με την εμφάνιση οσφυαλγίας και με την εμφάνιση χρόνιου πόνου.

3. Εργασία: Αν αναλογιστούμε τις ημερήσιες ώρες τις οποίες περνάμε εκτελώντας την εργασία μας, θα μπορέσουμε εύκολα να κατανοήσουμε πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην δημιουργία ενός μυοσκελετικού προβλήματος όπως είναι η οσφυαλγία. Σε συνδυασμό με κάποιους εξωτερικούς επιβαρυντικούς παράγοντες μπορεί να προκαλέσει την δημιουργία μιας οσφυαλγίας.

Διάγνωση:

Αναφερόμενοι στον όρο οσφυαλγία εννοούμε τον έντονο πόνο που εντοπίζεται στην οσφυϊκή χώρα (δηλαδή χαμηλά στη μέση). Επομένως, η οσφυαλγία δεν αποτελεί από μόνη της πάθηση, αλλά είναι ένα σύμπτωμα -ένα υποκειμενικό αίσθημα δηλαδή- που μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορες καταστάσεις. Καθώς η οσφυαλγία αποτελεί σύμπτωμα, συνήθως συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα και σημεία που στο σύνολό τους συνιστούν την κλινική εικόνα κάθε ασθενούς. Τα συμπτώματα που συνοδεύουν πολλές φορές την οσφυαλγία μπορεί να είναι ακόμα πιο χαρακτηριστικά και να βοηθήσουν τελικά το γιατρό να θέσει την τελική του διάγνωση. Τέτοια συμπτώματα είναι τα εξής:

⦁ Μυϊκή θλάση ή τράβηγμα των μυών της οσφυϊκής μοίρας. Αίσθημα σφιξίματος ή σύσπασης των μυών της περιοχής και εμφανίζεται συνήθως έπειτα από έντονη δραστηριότητα ή άσκηση. Το σύμπτωμα αυτό πολλές φορές προηγείται από την εκδήλωση της οσφυαλγίας.
⦁ Γενικευμένη μυαλγία. Πολλές φορές μπορεί πέραν του πόνου στη μέση, να "πονά όλο το σώμα μας". Ενδέχεται, για παράδειγμα, να μην μπορούμε να στρίψουμε το κεφάλι μας, καθώς πονά ο αυχένας μας, να νιώθουμε μια γενικότερη αδυναμία και να έχουμε την αίσθηση ότι κουραζόμαστε πολύ εύκολα.
⦁ Οίδημα, ερυθρότητα και αύξηση της θερμότητας της περιοχής. Για ένα γιατρό, όλα αυτά με μια λέξη σημαίνουν φλεγμονή. Με απλά λόγια, η περιοχή που μας πονά εμφανίζεται πρησμένη, είναι ζεστή και έχει μια έντονη κόκκινη απόχρωση λόγω τραυματισμού.
⦁ Γενικευμένη αδυναμία, απώλεια βάρους. Συνήθως αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν η οσφυαλγία είναι αποτέλεσμα πιο σοβαρών καταστάσεων, όπως, για παράδειγμα, σοβαρά ρευματικά νοσήματα ή ακόμα και ανάπτυξη όγκου ή μεταστάσεων.
⦁ Αντανάκλαση ή επέκταση του πόνου. Ο πόνος συχνά δεν εστιάζεται στη συγκεκριμένη περιοχή της οσφύος, αλλά επεκτείνεται προς τα κάτω άκρα ή αντανακλά στο πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα.
⦁ Υψηλός πυρετός. Σε ορισμένες περιπτώσεις το χαρακτηριστικότερο σύμπτωμα μετά τον πόνο είναι ο υψηλός και κατά κύματα πυρετός. Σε αυτή την περίπτωση, ο ασθενής είναι ιδιαίτερα ανήσυχος και οδηγείται πολύ γρήγορα στο γιατρό, προκειμένου να ανακουφιστεί.
Ποιές παθήσεις μπορεί να συνοδεύονται από οσφυαλγία;
⦁ Διάταση ή τραυματισμός των οσφυϊκών μυών. Είναι συνήθως αποτέλεσμα τραυματισμού κατά τη διάρκεια κάποιου σπορ -ιδιαίτερα συχνό, εάν δεν έχει προηγηθεί καλό ζέσταμα-, αλλά και έντονης φόρτισης της σπονδυλικής μας στήλης, είτε λόγω κακής τεχνικής κατά την ανύψωση βαρέων αντικειμένων είτε λόγω παχυσαρκίας (μην ξεχνάμε ότι το βάρος μας το "κρατά" η σπονδυλική στήλη).
⦁ Νόσος ή τραυματισμός κάποιου σπονδύλου. Κατάγματα κάποιων σπονδύλων (π.χ., ύστερα από κάποιο πέσιμο ή λόγω οστεοπόρωσης) ή ανάπτυξη ευμεγεθών οστεοφύτων (των αλάτων όπως -κακώς- συνηθίζεται να λέγεται) εκδηλώνονται κατά πρώτον με έντονη οσφυαλγία.
⦁ Φλεγμονώδεις αρθρίτιδες. Πρόκειται για ρευματικά νοσήματα που προσβάλλουν τις αρθρώσεις μεταξύ των σπονδύλων και, εκτός από τα άλλα συμπτώματα και σημεία, εμφανίζουν και πόνο στη μέση.
⦁ Πρόπτωση ή κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου. Οι περισσότεροι έχουν συνδέσει την οσφυαλγία με τη "δισκοπάθεια". Όταν ο μεσοσπονδύλιος δίσκος μετατοπίζεται, τότε πιέζει παρακείμενα νεύρα και προκαλείται το έντονο αίσθημα του πόνου. Επειδή μάλιστα τα νεύρα αυτά καταλήγουν στα κάτω άκρα, παρατηρείται επέκταση του πόνου προς την οπίσθια επιφάνεια του ενός ή και των δύο ποδιών, οπότε το σύμπτωμα ονομάζεται οσφυοϊσχιαλγία.
⦁ Ανάπτυξη όγκου ή μετάσταση όγκου στη σπονδυλική στήλη. Σε αυτή την περίπτωση η έναρξη των συμπτωμάτων είναι ύπουλη και πολλές φορές μπορεί να προηγηθούν άλλα συμπτώματα, λιγότερο έντονα και λιγότερο σαφή, όπως απώλεια βάρους, αδυναμία κ.λπ.
⦁ Λοίμωξη. Όταν μιλάμε για λοίμωξη εννοούμε ότι η βασική αιτία είναι κάποιο μικρόβιο. Η λοίμωξη σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να αφορά στο μεσοσπονδύλιο διάστημα, στο σπόνδυλο (οστεομυελίτιδα) ή στο νεφρό. Στην περίπτωση που η λοίμωξη αφορά στο νεφρό μιλάμε για πυελονεφρίτιδα, και η εντόπιση του πόνου δεν σχετίζεται με τη σπονδυλική στήλη, αλλά με τη γειτνίαση του νεφρού με την περιοχή της οσφύος.
⦁ Νεφρολιθίαση. Ακριβώς για τον ίδιο λόγο που εξηγήσαμε παραπάνω, η ανάπτυξη πέτρας στο νεφρό εκδηλώνεται με πόνο στη μέση.
⦁ Υπάρχει περίπτωση ο πόνος της οσφυαλγίας να οφείλεται σε μηχανικό πρόβλημα και της ιερολαγονίου αρθρώσεως (άρθρωση μεταξύ ιερού οστού και του λαγονίου που είναι ένα από τα 3 οστά που αποτελούν τη ''λεκάνη'')
H προσεχτική λήψη ιστορικού, σε συνδυασμό με την αντικειμενική εξέταση, μπορεί να βοηθήσει πολύ τον γιατρό ή τον φυσικοθεραπευτή να καταλήξει σε συμπεράσματα σχετικά με τα αίτια της οσφυαλγίας. Είναι μάλιστα αρκετά πιθανό να βασιστεί μόνο σε αυτά και να δώσει οδηγίες χωρίς άλλες εξετάσεις. Εφόσον όμως υποψιάζεται κανείς πιο σοβαρές καταστάσεις, θα πρέπει να προχωρήσει σε εκτεταμένες εργαστηριακές εξετάσεις:
⦁ Απλές ακτινογραφίες της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
⦁ Εξετάσεις αίματος και ούρων.
⦁ Μαγνητική τομογραφία της σπονδυλικής στήλης. Σε αυτήν τη σύγχρονη και δαπανηρή εξέταση, ο ασθενής τοποθετείται σε ισχυρά μαγνητικά πεδία και έτσι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής λαμβάνει μαγνητικά σήματα, τα οποία ανασυνθέτει δημιουργώντας εικόνες κάθετων και οριζόντιων τομών της συγκεκριμένης περιοχής. Πλεονεκτεί απέναντι στην Αξονική Τομογραφία, αφενός γιατί δεν έχει καθόλου ακτινοβολία, αφετέρου γιατί μας δίνει πολύ καλές εικόνες για το μυοσκελετικό και το νευρικό σύστημα.
⦁ Αξονική τομογραφία της σπονδυλικής στήλης. Αντί για τις απλές ακτινογραφίες, με τη βοήθεια υπολογιστή σχηματίζεται η εικόνα τομής της περιοχής που σαρώνουν οι ακτίνες.
⦁ Ηλεκτρομυογραφήματα και μελέτες νευρικής αγωγιμότητας
⦁ Σπινθηρογραφήματα οστών
Σε κάθε περίπτωση η διάγνωση δεν πρέπει να βασίζεται μόνο στις απεικονιστικές εξετάσεις αλλά κατά κύριο λόγο στην κλινική εξέταση.
Θεραπεία – αντιμετώπιση

Η θεραπεία της οσφυαλγίας μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική.

Συντηρητική θεραπεία
Η συντηρητική θεραπεία της οσφυαλγίας μπορεί να συνίσταται από λήψη φαρμάκων (κυρίως αντιφλεγμονώδη, σε πιο βαριές και εμμένουσες περιπτώσεις, οπιοειδή όπως το lonarid και καμιά φορά φάρμακα για νευροπαθητικό πόνο lyrica κλπ), μάλαξη, βελονισμό, σιάτσου, κλινοστατισμό (πλέον έχει εγκαταληφθεί σαν ιδέα) και φυσικοθεραπείες. Οι έρευνες μας δείχνουν:

1ον: Ότι , η υπερβολική και συχνή κατανάλωση φαρμάκων έχει σοβαρότατες παρενέργειες. Πρόσφατα Καθηγητές Νεφρολογίας στην Ελλάδα και στην Αγγλία έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για την πολύ μεγάλη αύξηση νεφροπαθών ασθενών, που καταλήγουν σε αιμοκάθαρση, στην Ελλάδα και στη Μεγάλη Βρετανία. Μία από τις κυριότερες αιτίες θεωρούν πως είναι η αλόγιστη κατανάλωση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Αλλά πέρα από τις σοβαρότατες παρενέργειες, η αδυναμία ουσιαστικής (αιτιολογικής) θεραπείας των μυοσκελετικών παθήσεων δημιουργεί ασθενείς με μόνιμα προβλήματα, τα οποία τείνουν να επιδεινώνονται. Η λήψη φαρμάκων δεν αποτελεί θεραπεία απλά μειώνει τα συμπτώματα!

2ον: Τα ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη) προσφέρουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση απ'τον πόνο στην οξεία οσφυαλγία ,όχι όμως ξεκάθαρα καλύτερα από τα απλά αναλγητικά. Επίσης δεν αποδείχθηκε ότι βοηθούν στην χρόνια οσφυαλγία ή ισχιαλγία

3ον Η μακροχρόνια χρήση οπιοειδών φαρμάκων μπορούν να προκαλέσουν εξάρτηση ή να οδηγήσουν σε αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή επιδείνωση των συμπτωμάτων

4ον: Υπάρχουν λίγα ή καθόλου στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των υπέρηχων, laser, έλξης, θερμικών συσκευών (διαθερμίες, υπέρυθρες κλπ), ηλεκτρικό ερεθισμό, TENS, κατάκλισης, της μάλαξης και του βελονισμού για την αντιμετώπιση της οσφυαλγίας

4ον: Υπάρχουν αρκετά στοιχεία μέσα από έρευνες που υποστηρίζουν τον ρόλο της εκπαίδευσης, της συμπεριφοριακής θεραπείας (μαθαίνουμε στον ασθενή πως να ''συμπεριφέρεται'' στη μέση του) της εφαρμογής χειρισμών και κινητοποιήσεων στην οσφυική μοίρα της Σπονδυλικής στήλης, τα οφέλη από άσκηση που διαφέρει ανάλογα με τον διαχωρισμό σε υποομάδες ασθενών.

Η μάλαξη σε οποιαδήποτε μορφή της (απλή μάλαξη,σιάτσου, ρεφλεξολογία, μυοπεριτονιακή μάλαξη) παρ'όλο που μπορεί να ανακουφίσει προσωρινά,δεν αποτελεί θεραπεία αφού δεν λύνει την αιτία του προβλήματος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε μασέρ, πρακτικούς βελονιστές, και θεραπευτές σιάτσου,ρεικι κλπ να αντιμετωπίζουν παθολογικές καταστάσεις. Ο κλινικός θα πρέπει να έχει ιατρικές και θεραπευτικές γνώσεις όπως οι γιατροί (π.χ ορθοπαιδικοί, νευροχειρούργοι, φυσίατροι), οι φυσικοθεραπευτές κλπ.

Ο φυσικοθεραπευτής οφείλει να επικοινωνήσει με τον θεράποντα ιατρό (αν υπάρχει), να πάρει ιστορικό και κάνει μια κλινική αξιολόγηση. Κατόπιν πρέπει να αποφασίσει το πλάνο θεραπείας του.

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι και τεχνικές θεραπείας, εκτός των κλασσικών που αναφέρθηκαν (τεχνικές μάλαξης, χρήση συσκευών όπως TENS, υπέρηχα, Laser κλπ) όπως:

Η μέθοδος McKenzie ή αλλιώς μηχανική διάγνωση και θεραπεία, είναι μια παγκοσμίως διαδεδομένη μέθοδος με πάρα πολλές μελέτες που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της στην αξιολόγηση αλλά και τη θεραπεία της οσφυαλγία και της ισχιαλγίας σε οξύ. Λέγεται ''μηχανική'' διάγνωση και θεραπεία γιατί προσπαθούμε να αξιολογήσουμε πως συμπεριφέρεται η Σπονδυλική στήλη όταν ασκούνται ''μηχανικά'' φορτία σε αυτήν μέσω κινήσεων ή θέσεων. Στη συνέχεια χρησιμοποιούμε κινήσεις οι θέσεις που μειώνουν τα συμπτώματα του ασθενούς έχει υψηλή αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία σαν μέθοδος και δίνει την δυνατότητα στον ασθενή να συνεχίσει την θεραπεία και στο σπίτι με την καθοδήγηση του φυσικοθεραπευτή βέβαια. Αυτό σύμφωνα με έρευνες μειώνει το κόστος της θεραπείας, αυξάνει την αποτελεσματικότητα της και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης υποτροπών.
Προσοχή: Πολλοί φυσικοθεραπευτές ισχυρίζονται ότι κάνουν McKenzie χωρίς να ξέρουν βάζοντας τον ασθενή να κάνει απλά εκτάσεις χωρίς καμία αξιολόγηση πράγμα που είναι επικίδυνο. Η μέθοδος McKenzie έχει συγκεκριμένη διαδικασία αξιολόγησης και θεραπείας.

Οι τεχνικές manual therapy ή χειροθεραπευτική (χωρίζονται σε διάφορες ''σχολές'' Maitland,Κaltenborn κλπ, που κάθε μια έχει κάποιες διαφορές στο σκεπτικό) επίσης φαίνεται να έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα παρόμοια με αυτή της μεθόδου McKenzie σε μικρής διάρκειας follow up (μέχρι 3 μήνες), ωστόσο κάποιες μελέτες δείχνουν ότι όταν το follow up (ο χρόνος που παρακολουθούμε δηλαδή τον ασθενή μετά το τέλος της θεραπείας) αυξάνεται τόσο το Mckenzie υπερτερεί σε μίκρό βαθμό σε αποτελεσματικότητα από το manual therapy.

Η θεραπευτική άσκηση πρέπει να παίζει βασικό ρόλο σε κάθε θεραπεία. Οι τελευταίες μελέτες μας δείχνουν ότι οι ασθενείς με πόνο στη μέση και κυρίως οι χρόνιοι ασθενείς (με συμπτώματα άνω των 3 μηνών) έχουν πολλές φορές ελλιπή κινητικό έλεγχο στην περιοχή, μειωμένη αισθητικότητα, μυικές ανισσοροπίες ακόμη και αλλαγές σε εγκεφαλικό επίπεδο (στα σημεία του εγκεφάλου που σχετίζονται με την κίνηση και αίσθηση της περιοχής παρατηρούνται αλλαγές στη λειτουργία).

Άρα λοιπόν πρέπει να αξιολογήσουμε την κίνηση του ασθενούς και να δώσουμε στον ασθενή ασκήσεις σταθεροποίησης της μέσης με ασκήσεις κινητικού ελέγχου (motor control re-learning στη διεθνή αρθρογραφία), ασκήσεις ευλυγισίας ή δύναμης ανάλογα με τον ασθενή και να διορθώσουμε τυχόν μυικές ανισσοροπίες στην περιοχή που πάσχει.

Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται ο συνδυασμός δύο ή και παραπάνω τεχνικών
για τη θεραπεία του ασθενούς. Το σημαντικότερο είναι να δούμε τον ασθενή συνολικά να κάνουμε καλή αξιολόγηση σε όλες του τις κινήσεις ή θέσεις της καθημερινότητας του και να καταλάβουμε γιατί πονάει.Στη συνέχεια εξηγούμε με λεπτομέρεια και όσο το δυνατόν πιο απλά στον ασθενή γιατί πονάει, τί πρέπει να αποφεύγει, τι να κάνει κλπ.

Τέλος πολύ μεγάλο κομμάτι της θεραπείας αποτελεί η διόρθωση της στάσης είτε στο κάθισμα είτε στην όρθια θέση αφού όπως προείπαμε η στάση αποτελεί σημαντικό παράγοντα που παίζει ρόλο στην εμφάνιση και στην εξέλιξη της οσφυαλγίας. Η σωστή στάση παίζει θεμελιώδη ρόλο στην θεραπεία.

Χειρουργική θεραπεία.

H χειρουργική θεραπεία συστήνεται από τον γιατρό, συνήθως νευροχειρούργο ή ορθοπαιδικό χειρουργό με ειδίκευση στην Σπονδυλική Στήλη. Οι ενδείξεις για χειρουργείο είναι ο αδιάκοπος πόνος ή και μούδιασμα πάνω από 13 εβδομάδες (ή και νωρίτερα αν το αποφασίσει ο ασθενής) στην οσφύ αλλά κυρίως στα κάτω άκρα (μηρός, γόνατο, γάμπα κλπ), ο πόνος να είναι πιο έντονος στο άκρο παρά στην οσφύ, ο πόνος να μην μειώνεται με ασκήσεις, θέσεις ή άλλα θεραπευτικά μέσα ή να έχουμε σαφή ένδειξη προοδευτικής αδυναμίας (κίνδυνος παράλυσης νεύρου) ή προοδευτική παραισθησία στις τελευταίες περιπτώσεις ο ασθενής πρέπει να χειρουργείται άμεσα.

Πλέον οι χειρούργοι της Σ.Σ έχουν πολλές επιλογές όπως η δισκεκτομή και η μικροδισκεκτομή, η πεταλεκτομή, η τεχνητή αντικατάσταση του δίσκου, χρήση ενδοσκοπικών τεχνικών για διάγνωση και θεραπεία (σκληρό ή μαλακό ενδοσκόπιο), σε πιο ακραίες περιπτώσεις (συνήθως σε πιο ηλικιωμένους ασθενείς) χρησιμοποιούνται οι σπονδυλοδεσίες. Κατά κανόνα τα χειρουργεία πλέον συνδέονται με πιο αναίμακτες επεμβάσεις και με σαφώς λιγότερες επιπλοκές απ'ότι παλιά αρκεί να γίνονται με σωστή ένδειξη και μετά από ενδελεχείς εξετάσεις (κλινικές και εργαστηριακές). Κάθε χειρουργείο βέβαια έχει κάποιες πιθανές επιπλοκές από: παράλυση, φλεβοθρόμβωση, καρδιαγγειακές επιπλοκές, αναπνευστικές επιπλοκές, κίνδυνος αποτυχίας κλπ.

Σε κάθε περίπτωση η πρώτη επιλογή σαν θεραπεία πρέπει να είναι συντηρητική και μόνο ένα μικρό ποσοστό ασθενών, αφού έχει δοκιμάσει τις συντηρητικές μεθόδους πρέπει να χειρουργούνται. Κάποιοι γιατροί και κλινικοί υποστηρίζουν ότι το ποσοστό των ασθενών που πάσχουν από οσφυαλγία και πρέπει να κάνει επέμβαση στην οσφύ είναι της τάξης του 5-10%.

 

Αναφορές

1. W.Platzer, Εγχειρίδιο ανατομικής του ανθρώπου τόμος 1, Εκδόσεις Λίτσας 1985
2. J Klabber-Moffet, D.A Jackson, S. May et. al. Randomised trial of two physiotherapy interventions for primary care neck and back pain patients: Mckenzie vs brief physiotherapy pain management. Rheumatology 2006;45:1514-1521
3. Papageorgiou AC, Croft PR, Ferry S, Jayson MIV, Silman AJ, 1995 Estimating the prevalence of low back pain in the general population, Spine 20, 1889-1894,
4. Le boeuf-Yde C, Klougart N, Lauritzen T, 1996, How common is low back pain in Nordic population? Data from recent study on a middle-aged Danish population and four syrveys previously condtucted in the Nordic countries. Spine 21, 1518-1526
5. Torrptsova NV, Benevolenskaya LI, Karyakin AN, Sergeev IL, Erdesz S 1995. Cross-sectional study of low back pain among workers at an industrial enterprise in Russia. Spine 20, 328-332
6. Brown JJ, Wels GA, Trottier AJ, Bonneau J, Ferris B, 1998. Back pain in a large Canadian police force.Spine 23, 821-827
7. Walsh K, Cruddas M, Coggon D 1992.Low back pain in eight areas of Britain. Journal of epidemic Community health 46. 227-230
8. Assendelft WJJ, Koes BW, Van der Heijden GJMG, Bouter LM, 1996. The effectiveness of chiropractor for treatment of low back pain: an update and attempt of statistical pooling. Journal of manipulative physiotherapy 19. 499-507
9. Brontfort G 1999, Spinal Manipulation. Current state of research and its indications. NeuroClinic North America 17, 91-111
10. Haigh R, Clarke AK, 1999. Effectiveness of rehabilitation for spinal pain. Clinical reahabilitation 13, S1, 63-81
11. Indahl A, Haldorsen, EH, Holm S, Reikeras O, Ursin H, 1998, Five -year follow-up study of a controlled clinical using light mobilisation and an informative approach to low back pain. Spine 23. 2625-2630
12. Maher C, Latimer J, Refshauge K 1999, Prescription of activity for low back pain: What work? Australian Journal Physiotherapy 45, 121-132
13. Moore JE, Von Korff M, Cherkin D, Saunders K, Lorig K 2000. A
randomised trial of a cognitive-behavioral program for enhacing back pain care
14. Morley S, Eccleston C,Williams A 1999, Systematic review and metaanlysis of randomised controlled trials of cognitive behaviour therapy and behaviour therapy for chronic pain in adults excluding headache. Pain 80.1-13
15. Van der Windt DAWM, Van der Heijden GJMG, Van den Berg, Ter Riet G, De Winter AF, Bouter LM, 1999. Ultrasound therapy for musculoskeletal disorders: a systematic review. Pain 81. 257-271
16. Van tulder MW, Cherkin DC, Berman B, Lao L, Koes BW 1999. The effectiveness of acupuncture in the management of acute and chronic low back pain. A systematic review within the framework of the Cochrane collaboration back review group. Spine 24. 1113-1123
17. Van tulder MW, Scholten RJPM, Koes BW, Deyo RA 2000 (b). Nonsteroidal antiinflammatory drugs for low back pain. A systematic review within the framework of the Cochrane collaboration back review group. Spine 24.2501-2513
18. Van tulder MW, Becker A, Bekkering T, Breen A et al. European guidelines for the management of acute non specific low back pain in primary care. European spine Journal 2006. 15:s 169, s 191
19. Bogduk N, Wilson AS, Tynan W. The human lumbar dorsal rami. Jοurnal of Anatomy 1982;134: 383-397.
20. Macintosh JE, Bogduk N. The biomechanics of the lumbar multifidus. Clin
Biomech 1986; 1:205-13.
21. Macintosh JE, Valencia F, Bogduk N. The morphology of the human lumbar
multifidus. Clin Biomech 1986; 1:196-204.
22. Mannion AF. Fibre type characteristics and function of the human paraspinal
muscles: normal values and changes in association with low back pain. J EMG
Kinesiol 1999;9(6):363-77.
23. Nachemson L. Newest knowledge of low back pain. Clin Orthop Rel Res
1992; 12:8-20.
24. Panjabi MM. Clinical spinal instability and low back pain. J Electrom Kines
2003; 13:371-379.
25. Panjabi MM. The stability system of the spine. Part 1. Function, dysfunction,
adaptation and enhancement. J Spinal Disorders1992; 5:383-389.
26. Hodges PW, Moseley GL. Pain and motor control of the lumbopelvic region:
effect and possible mechanisms. J Electromyogr Kinesiol 2003; 13 : 361 – 70 .
27. Moseley G, Hodges P. Chronic pain and motor control. In: Jull G, Boyling J, eds.
Grieves modern manual therapy of the vertebral column . 4 Ed. Edinburgh : Churchill-
Livingstone , 2005:215–32.
28. Mckenzie R, May S, The lumbar spine. Mechanical diagnosis and therapy Volume 1 and 2, Spinal Publications New Zealand 2003
29. Mashado LA, Johnson GM, Ferreira PH, Ferreira ML, 2006. The Mckenzie method for low back pain:A systematic review of the literature with a meta-analysis approach, Spine Apr 20;31 (9): E 254-262
30. Paatelma M, Kilpikoski S,Simonen R, Heinonen A, Alen M, Viderman T, 2008, Orthpaedic manual therapy, Mckenzie method or advice only for low back pain in working adults:A randomised controlled trial with 1 year follow up. Journal of rehabilitation medicine 2008,Nov 40 (10) 858-863
31. Petersen T, Larsen K, Nordsteen J, Olsen S, Fournier G, Jakobsen S, The The Mckenzie method compared with manipulation when used adjunctive to information and advice in low back pain patients presenting with centralization or peripheralization: A randomised controlled trial. Spine 2011 Nov 15;36 (24) 1999-2010
32. Συνέντευξη με τον Νευροχειρούργο Σ. Πουλλά. Περιοδικό Ελληνικού ινστιτούτου McKenzie Ιαν- Μαρτ 2011 τόμος 10,τεύχος 1